Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Beeld van de financiële positie

Met de ratio weerstandsvermogen is nog lang niet alles gezegd over onze financiële positie in brede zin. Om daarvan een beeld te krijgen kunnen we een aantal andere ratio's raadplegen. Het BBV reikt voor dat doel de volgende ratio's aan.

De ratio's brengen de financiële ontwikkelingen van de gemeente in kaart. Ieder besluit met financiële gevolgen en ook autonome ontwikkelingen beïnvloeden de (toekomstige) financiële positie van de gemeente en dus ook de ratio's die daar uitdrukking aan geven.

Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft een indicatie van de mate waarin de inkomsten van de gemeente toereikend zijn om aan de schuldverplichtingen te voldoen. De netto schuldquote is een percentage dat tot stand komt door het totale vreemde vermogen te delen door de totale baten uit de gemeentelijke exploitatie. Bij een netto schuldquote hoger dan 130% is sprake van een hoge schuld. Onder de 100% is sprake van een gemiddelde tot lage schuld.
De netto schuldquote in de begroting 2021 was berekend op 38,82%. In de jaarrekening bedraagt de netto schuldquote 19,88%. Oorzaak van het verschil is dat we grote investeringen iets later realiseren dan gepland. Daarnaast konden investeringen worden gefinancierd door verlaging van het tegoed op Schatkistbankieren.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Bij de berekening van de 'Netto Schuldquote Gecorrigeerd Voor Alle Verstrekte Leningen' wordt het vreemde vermogen verminderd met de doorgeleende gelden (leningen van de gemeente aan derden).

Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft weer in hoeverre het totaal van de activa is gefinancierd met eigen middelen. De ratio wordt berekend door het Eigen Vermogen te delen door het totale vermogen. In de begroting 2016 heeft uw raad besloten dat de solvabiliteitsratio minstens 40% bedraagt. Eind 2021 is de solvabiliteit een fractie lager dan die van 2020.

Grondexploitatie
Deze indicator geeft de relatieve hoogte van de voorraad bouwgrond en het onderhanden werk (de grondpositie) in de grondexploitaties aan. De waarde van de grondpositie wordt gedeeld door de totale baten uit de gemeentelijke exploitatie. Hoe groter de grondpositie in verhouding tot de totale gemeentelijke baten, hoe groter het verhoudingsgewijze risico dat de gemeente loopt. In 2021 zien we dat het risico ten opzichte van 2020 is afgenomen.

Structurele exploitatieruimte
Het financiële kengetal ’structurele exploitatieruimte’ geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte binnen de begroting/jaarrekening is, afgezet tegen de inkomsten. Als norm voor gezond begrotingsevenwicht kan 0,6% van de algemene dekkingsmiddelen gehanteerd worden. Deze norm is gebaseerd op de vuistregel van de Commissie BBV die bij art. 12 gemeenten gehanteerd wordt voor de bepaling van de ruimte in de begroting om structurele tegenvallers op te vangen. In de jaarrekening is een percentage van 2,97% gerealiseerd.

Belastingcapaciteit
De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) publiceert deze lasten ieder jaar in de Atlas van de lokale lasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. De belastingcapaciteit wordt berekend door de totale woonlasten van een meerpersoonshuishouden te vergelijken met het landelijk gemiddelde in het voorgaande jaar en de uitkomst uit te drukken in een percentage. De relevante informatie vinden wij in de tabel met de regionale vergelijking in de paragraaf Lokale Heffingen en de Atlas lokale heffingen van COELO. Uit berekening blijkt dat de belastingcapaciteit in 2021 een omvang heeft van 119,26%. Dat betekent dat Nieuwkoop 19,26% boven het landelijk gemiddelde ligt. Dat was in de jaarrekening 2020 nog 25,66%.

Netto schuld per inwoner
De netto schuld per inwoner is de netto schuld gedeeld door het aantal inwoners van de gemeente. De netto schuld per inwoner aan het eind van 2021 is € 418, terwijl bij de begroting nog € 997 werd voorspeld. Onder het kopje Netto Schuldquote is de verklaring voor de hogere schuld gegeven. De toename t.o.v. de jaarrekening 2020 is veroorzaakt door een toename van de vaste schulden.

Ratio's in samenhang
De verschillende ratio's laten in samenhang zien dat de financiële positie van de gemeente Nieuwkoop gezond is. Weliswaar lopen de schulden wat op, maar de budgettaire gevolgen daarvan zijn binnen de begroting en meerjarenramingen structureel gedekt. De solvabiliteit en de ratio weerstandsvermogen zijn ruim voldoende tot goed. Dit neemt echter niet weg dat de belastingcapaciteit met 119,26% aan de hoge kant is. De daling van het percentage grondexploitaties is een goede ontwikkeling.
Het financiële beleid is erop gericht niet in een situatie te komen waarin beleidsinhoudelijke concessies (bezuinigingen) moeten worden gedaan als gevolg van externe ontwikkelingen, zoals die op de geldmarkt, de onroerend goed markt of de financiële verhouding met het Rijk. Dat beleid krijgt vorm in het streven naar een gezonde schuldpositie, een stevige solvabiliteit, voldoende structurele ruimte in de exploitatie en een verstandige omgang met de verhoudingsgewijs omvangrijke gemeentelijke grondexploitaties.